قانون و مردم ؛ محور امنیت اجتماعی

پایگاه رهنما:

امنیت یکی از مهمترین نعمت های الهی است  و بی شک مهمترین وظیفه پلیس، ایجاد امنیت در جامعه است. آنچه در عرصة اجتماعی زندگی بیش از همه خودنمایی می‌کند، مقولة امنیت است. امنیت به صورت سلبی با فرار از خطر، دوری از تهدید، آسیب، اضطراب. و به صورت ایجابی با وجود آرامش، اطمینان، آسایش و اعتماد برابر است. امنیت اجتماعی از جمله ابعاد جدیدی از امنیت است که اخیراً در کنار مسائل سیاسی، اقتصادی، زیست محیطی و نظامی مورد توجه و عنایت است. امروزه تأثیرپذیری امنیت از اقتصاد، فرهنگ، صنعت و تأثیرگذاری آن بر تمامی شاخص های توسعه و حیات انسانی به آن نقش بنیادی داده است.

براي دستيابي به امنيت شيوه هاي متفاوتی مورد نظر مي باشد. اما به تجربه ثابت شده است ،پایدارترین امنیت،  امنیتی است که مبتنی بر مشارکت مردم ، مسئولیت پذیری و احساس تکلیف مردم در برابر تأمین امنیت باشد. رویکرد امنیت مردم پایه، مبتنی بر مشارکت مردم در عرصه های امنیت می باشد که پایدار ترین، موثرترین و کم هزینه ترین نوع امنیت است و با سرمایه مردمی وحضور مردم در صحنه خود را نشان می دهد.

مفاهیم نظم، امنیت و احساس امنیت به صورت مفهومی به همدیگر وابسته هستند و درک هر کدام نیاز به درک متقابل مفاهیم مقابل دارد. جامعۀ دارای نظم جامعه‌ای دارای امنیت نیز می‌باشد؛ وجود امنیت بدون نظم به خواب و خیال می‌ماند. همان گونه که نبود تهدید به هویت جامعه روی دیگر سکه امنیت اجتماعی است، نبود خطر و تهدیدات نسبت به عناصر هویتی جامعه روی دیگر سکه شاخص‌های امنیت اجتماعی خواهد بود. بنابراین شاخص‌های امنیت اجتماعی جدا از عناصر هویتی جامعه نخواهند بود و تأمین امنیت همه جانبه در پرتو حراست از مولفه های هویت ملی میسر است. تردیدی نیست که ارزش ها و هنجارهای اسلامی درکنار آداب و رسوم ایرانی، ساختار هویت ملی ایرانیان را شکل می دهد.

تعامل وهم پوشانی بخش های مختلف و بهره گیری  حداکثری از سرمایه اجتماعی می تواند به ارتقاء‌سطح امنیت اجتماعی، ‌سیاسی ،‌اقتصادی و فرهنگی بیانجامد.  هیچ جامعه‌ای بدون نظم و امنیت قادر به ادامه حیات خود نیست، حضور مردم در فضای عمومی، مستلزم احساس امنیت از سوی آنان است.

یکى از پایه‏ هاى امنیت ملى جمهورى اسلامى ایران، تأمین امنیت انتظامى است که بر عهده فرماندهى انتظامى نهاده شده و تحکیم و استوارى امنیت ملى، به تقویت مجموعه انتظامى وابسته است و هرگونه تضعیف آن  بر امنیت ملى و آرامش اجتماع،  تأثیر سوء می گذارد. حفظ امنیت جان، مال، ناموس مردم و باورها و ارزش های جامعه اسلامی در فرایند تأمین امنیت پایدار از وظایف و مأموریت‏هاى خطیرى است که بطور مشخص برعهده پلیس قرار دارد .

پلیس از یک طرف سازمانی قانونگرا است که قدرت مشروع و الزام فیزیکی را به صورت قانونی در اختیار دارد و از سوی دیگر یک نیروی مدنی است که نباید فاصله‌ای میان او و مردم باشد. پلیس از یک سو با تکیه بر اقتدار در راستای برقراری نظم و امنیت عمل می‌کند و از سوی دیگر با تکیه بر مشارکت شهروندان باید به تقویت امنیت بپردازد. بر اساس تدابیر و سیاست‌های فرماندهی انتظامی، امروز پلیس در مسیر برقراری یک رابطه نزدیک با افراد جامعه حرکت می‌کند. از این رو پلیس تعامل نزدیکی با افراد جامعه داشته و ضمن آموزش و آگاه سازی، آنها را در پیشگیری از جرم و حل و فصل منازعات و اختلاف‌ها یاری می‌دهد.

تعامل دو سويه ميان فرماندهي انتظامي و مردم بسترساز فضاي مناسب براي كنترل و پيشگيري از وقوع جرايم است.  وجود پليس كارآمد و مردمي براي توليد امنيت اجتماعي و امنيت اجتماعي محصول همكاري ميان پليس و مردم است. مجموعه انتظامی اساساً برای موفقیت در انجام وظایف خطیر خود به همکاری و حمایت شهروندان متکی است . پلیس بدون حمایت عموم مردم، توانایی حل و فصل جرایم، حفظ نظم و امنیت و جلوگیری از جرم را ندارد.  از این رو اعتماد و اطمینان مردم به پلیس، سنگ بنا و محور موفقیت است.

امروز پلیس به دنبال آن است که اقتدار سازمانی و اعتماد مردم را بیش از پیش باهم جمع کند و در عرصه های مغز افزاری، نرم افزاری و سخت افزاری، عوامل و الزامات مرتبط را تقویت نماید که برخی از آنها عبارتند از: انگیزه مجاهدت و آمادگی برای فداکاری،سازماندهی و مدیریت مناسب، برخورد حکیمانه با مردم، رفتار مهربانانه و حمایت نسبت به عموم مردم بویژه آسیب دیدگان از جرائم، اقتدار و قاطعیت در برابر مجرمان، همکاری و هماهنگی با سایر نهادها، بهره گیری مناسب از رسانه‌ها، استفاده صحیح از ابزار وفناوری نوین  و برخورداری از تجهیزات لازم در ماموریت ها، کارآمدی و توانمندی در انجام وظایف و ایجاد امنیت واقعی و تقویت احساس امنیت عمومی .

در مجموع، نقش آفرینی فعال در حفاظت از امنیت مردم، نیازمند پیشگیری از جرایم و تهدیدها و برخورد مقتدرانه با عاملان ناامنی جامعه و محیط زندگی، از طریق امنیت «مردم پایه» و کارآمد سازی کارکنان و سازمان  امکان پذیر است که پلیس در این جهت گام های مهمی برداشته و پرشتاب پیش می رود تا با پشتوانه مردم، امانتدار امنیت جامعه باشد و شعار « شهروند قانون مدار ، پلیس خدمتگزار» را تحقق بخشد. تقدیم ۵۱ شهید از کارکنان انتظامی در مقابله با اشرار، قاتلان و قاچاقچیان طی شش ماه ابتدای سال ۱۴۰۲ گواه روشنی بر خدمت بی منت و ثبات قدم پلیس در تأمین امنیت مردم و جامعه است.

بهزاد کاظمی